रामपुर नगर बसपार्कमा प्रवेश गर्ने सबै यात्रुको एउटै प्रश्न मनमा उब्जन्छ कि, यहाँको बसपार्क कहिले सुधार होला ? चारैतिर खुला ठाउँ, वर्षायाममा हिलाम्य र हिउँदमा धुलाम्य हुने बसपार्कभित्र यात्रु तथा सवारी चालकलाई भरसक जान नपरोस् भन्ने हुन्छ ।    खाल्डाखुल्डी, हिलाम्य र धुलाम्य ठाउँमा आवतजावतमा समस्या अर्कोतर्फ चारैदिशा खुला रहँदा यहाँको बसपार्क असुरक्षित बनेको छ । सहरीकरणतर्फ हुँदै गरेको रामपुरमा बसपार्कको अहिलेको कुरुप अवस्था देख्दा यहाँको सुन्दरतामा बाधक बनेको छ । चार जिल्ला (पाल्पा, स्याङ्जा, तनहुँ र नवलपरासी सुस्ता पूर्वनवलपुर) को मुटु भनेर चिनिने रामपुर बसपार्क व्यवस्थित नहुँदा यात्रुलाई सकस भएको बताउनुहुन्छ, निस्दी गाउँपालिका–४ मित्यालस्थित खोप्लाकका ७४ वर्षीय रनबहादुर गाहा ।   “सवारी साधन थपिँदै गएको छ, बजार विस्तार भइरहेको छ तर रामपुरको बसपार्क राम्रो बन्न सकेन”, उहाँले भन्नुभयो, “स्थानीय सरकारले यसतर्फ ध्यान दिएर काम गर्नुपर्यो, हामी यात्रुले सधैँ बसपार्कमा धुलो र हिलोको सामना कतिञ्जेलसम्म खेपिराख्ने ।” बसपार्क व्यवस्थित नभएपछि सवारी धनीले यहाँ गाडी खासै पार्किङ गरेर राख्दैनन् । चारैतिर खुला रहेको हुँदा बजारका छेउ, होटल तथा घरमा लगेर पार्किङ गर्न व्यवसायी बाध्य छन् । रातको समयमा सुरक्षितरुपमा पार्किङ गरेर राख्ने अवस्था नभएको हुँदा अन्यत्र लगेर गाडी पार्किङ गर्दै आइरहेको जिप चालक शेरबहादुर खाम्चाले बताउनुभयो ।          “गाडी पार्किङ गरेर राख्यो भने केही क्षति हुने होकि भन्ने चिन्ताले रातिमा ढुक्कले निद्रा लाग्दैन, चारैतिर बारबन्देज, गाडी निस्कने र भित्रने प्रवेशद्वार, निगरानीको लागि सिसी क्यामेराको व्यवस्था हुनुपर्यो नत्र गाडी यहाँ राख्ने परिस्थिति व्यवसायीलाई बन्दैन”, उहाँले भन्नुभयो । बसपार्कलाई व्यवस्थित गर्न समयमा नै पर्याप्त बजेट सम्बन्धित निकायबाट नपाउँदा व्यवस्थापनमा चुनौती देखिएको नगर बसपार्क समितिका अध्यक्ष विनोद श्रेष्ठले बताउनुभयो । नगरपालिकाले बसपार्क व्यवस्थापनमा कनिका छरेजस्तो सानो बजेट उपलब्ध गराउँदा देखिने गरी काम गर्न समितिलाई कठिनाइ परेको उहाँको भनाई छ ।   बस बिसौनी ठाउँ राम्रो नहुँदा वर्षायामका बेलामा हिलाम्य भएर गाडी डोजर लगाएर तान्नुपर्ने अवस्थासमेत व्यवसायीले खेप्नुपरेको पश्चिम नेपाल बस व्यवसायी समितिका कर्मचारी नारायण रेग्मी बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, “पार्किङका लागि सुरक्षित ठाउँ नबन्दासम्म व्यवसायीलाई ढुक्कले पार्किङ गर्नुहोस् भन्ने अवस्था छैन, नयाँ ठाउँबाट रामपुर आउने यात्रु बसपार्कको बिजोग अवस्था देखेर तर्सने गर्दछन्, हामीले व्यवस्थापनका लागि वडा तथा नगरपालिका कार्यालयमा जानकारी गराए पनि सुनुवाइ भएको छैन” ।         उहाँका अनुसार रामपुर बसपार्कबाट दैनिकजसो करिब दुई सय यात्रु अन्यत्र जाने गरेको पाइएको छ । बिहान ५ः३० देखि साँभm ६ बजेसम्म नम्बर अनुसार दैनिक सवारी साधन यहाँबाट लामो तथा छोटो दूरीका लागि छुट्ने गर्दछन् । बसपार्कमा बसको रु ६० र जिपको रु ४० पार्किङ शुल्क तोकिएको छ ।  लामो दूरीका ठूला गाडी काउण्टरबाटै छुट्ने गरे पनि साना गाडी मनपरि ढङ्गले बेझाड बजारका चोकबाट छुट्ने गर्दछन् । ठाउँ ठाउँबाट चालकले मनोमानी ढङ्गले यात्रु ओसार्ने हुँदा सबै गाडी बसपार्कमा ल्याउन कठिनाइ परेको नमस्ते रामपुर यातायात प्रालिका जिी काउण्टर कर्मचारी दामोदर भण्डारीले बताउनुभयो ।    रामपुरबाट दैनिक छुट्ने १८ जिपमध्ये १५ जीपले बेझाड बजारको विभिन्न ठाउँबाट यात्रु चढाउँदै छुट्ने गर्दछन् भने तीनवटा जिप र ११ बस नियमितरुपमा बसपार्क क्षेत्रबाटै छुटिरहेका छन् । रामपुरबाट अन्यत्र जाने र यहाँ भित्रने सबै सवारी साधन अबको केही दिनभित्रमा नै बसपार्कबाटै छुट्ने व्यवस्था मिलाइने तयारी भइरहेको बताउनुहुन्छ, नमस्ते रामपुर यातायात प्रालिका अध्यक्ष राजन पोखरेल ।            बेझाड बजारको मुख्य चोकमा अस्तव्यस्त रुपमा सवारी साधन पार्किङ गरेर राखिन्थ्यो । जनघनत्व बढ्दै जाँदा यहाँ बसपार्कको अवधारणा ल्याएर सिमलीघारी क्षेत्रमा बसपार्क राख्ने सर्वपक्षीय निर्णय भएपश्चात् २०६९ देखि यहाँबाट सवारी साधन पार्किङ गरी छुटाउन थालिएको हो ।         रामपुरमा बसपार्क सञ्चालन गर्नका लागि विसं २०६७ मा तत्कालीन नगर विकास समितिले रु एक लाख ५० हजार रकम उपलब्ध गराएपछि हालको रामपुर नगरपालिका–५ स्थित सिमलीघारी क्षेत्रमा काम थालनी गरी क्रमिकरुपमा बसपार्क निर्माणको काम थालनी गरियो । समितिले पहिलो चरणमा रु दुई लाख २० हजारको काम गर्यो भने दोस्रो चरणमा तत्कालीन वडा नागरिक मञ्चको जिम्मेवारीमा रु ७५ हजार उपलब्ध भई काम गरियो ।          त्यसपश्चात् २०७४ को स्थानीय तहको निर्वाचन सकिएपछि नगरपालिकाबाट रु पाँच लाख रकम विनियोजन गरिएपनि उपभोक्ता समितिले काम नगरेपछि रकम फिर्ता भयो । विसं ०७६ मा नगरपालिकाबाट प्राप्त रु आठ लाख रकमले बसपार्कको जग्गा वर्गीकरण, झाँडी फँडानी, रुख बिरुवा कटान तथा गिट्टी बिच्छाउनेजस्ता काम गरियो । आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा नगरपालिकाबाट प्राप्त रु पाँच लाख रकमले करिब एक सय ५० मानिस अट्ने क्षमताको ट्रष्ट भवन, एकवटा पक्की शौचालय निर्माणको काम गरिएको छ ।         बसपार्क व्यवस्थापनका लागि रामपुर नगरपालिकामा क्रमागतरुपमा रु पाँच करोड वजेट प्राप्त भएकाले अबको पाँच वर्षभित्रमा व्यवस्थित संरचनासहितको बसपार्क तयार हुने रामपुर–५ का वडाध्यक्ष दुर्गाप्रसाद पोखरेल बताउनुहुन्छ ।  रामपुरबाट दैनिकरुपमा सदरमुकाम तानसेन, बुटवल, कावासोती, नारायणघाट, पोखरा, मुग्लिङ, काठमाडौँलगायतका स्थानमा सवारी साधन छुट्ने गर्दछन् । पश्चिम नेपाल यातायात प्राली, नमस्ते रामपुर यातायात प्रालि, श्रृङ्गा  तथा स्थानीय यातायात कम्पनी, गण्डकी यातायात गल्याङ, लेकबेँसी यातायात प्रालि र श्रीनगर यातायात कम्पनीका सवारीसाधन यहाँ ओहोरदोहोर गर्दछन् । 

  गोरखा । मानश्लु हिमालमा हिमपहिरो जाँदा कम्तिमा १५ जना घाइते भएका छन्। घाइते हुनेमा अधिकांश सहयोगी शेर्पाहरु रहेको राजेन्द्र ठकुरीले जानकारी दिए। उनका अनुसार दुई जना गम्भीर घाइते छन्।    इम्याजिन नेपालको टोलीका लागि क्याम्प ३ देखि क्याम्प ४ मा सामान पुर्‍याउन जाँदा हिमपहिरो गएको हो। गम्भीर घाइते हुनेमा निमा दोर्जे शेर्पा र जितबहादुर शेर्पा रहेका छन्।    मौसम प्रतिकूलताका कारण घटनास्थलमा हेलिकोप्टर जान नसकेको ठाकुरीको भनाइ छ। घाइतेको उद्धारका लागि हेलिकोप्टर बोलाइए पनि मौसम प्रतिकूलताका कारण आउन सकेको छैन,ु उनले भने।   

  काठमाडौं । अमेरिकास्थित नेपाली भाषी समुदायको सर्वाधिक राशि पुरस्कार रहेको फुटबल प्रतियोगितामा युवातर्फ चुके फुटबल क्लब विजयी भएको छ ।      त्यसैगरी सो प्रतियोगिताको महिलातर्फ कोलम्बस स्टार फुटबल टिम र भेट्रानतर्फ सिन्सी इन्ट्रा फुटबल क्लब विजयी भएका छन् ।       इन्ट्रा नेशनल वेलफेयर एण्ड सपोर्ट फाउण्डेसन अफ अमेरिकोको आयोजनामा गत शुक्रबारदेखि सुरु भएको सो खेल अमेरिकी समयअनुसार आइतबार राति सकिएको हो ।       उक्त खेलमा सिन्सिनाटीका नेपाली भाषी युवाको टिम चुकेले आफ्नो प्रतिस्पर्धी पेन्सिलभेनिया राज्यको ह्यारियवर्ग सहरका नेपालीभाषी युवाको टिम एफसी युनाइटेडलाई १–० ले हराउँदै जीत हात पारेको थियो ।      अमेरिकी समयानुसार आइतबार अपराह्न भएको अत्यन्त कडा प्रतिस्पर्धात्मक खेलमा चुकेका जर्र्सी नं ७ का रोशान्डोले एक गोल गरेका थिए । उनले हाफ टाइमअघि पाएको कर्नर किकको सदुपयोग गरी बल गोलपोस्टमा छिराएका थिए ।      सयौँ दर्शकले भरिएको सिन्सिनाटीको मायामी ह्वाइटवाटर सकर कम्प्लेक्स खेल मैदानमा भएको सो खेलमा विजयी चुके क्लबले १५ हजार अमेरिकी डलर प्राप्त गरेको छ ।      त्यसैगरी उपविजेता युनाइटेड एफसीले आठ हजार अमेरिकी डलर पुरस्कार पाएको सो प्रतियोगिताका संयोजक राजन चुहानले जानकारी दिए ।       फाउण्डेसनका अध्यक्ष डिल्ली अधिकारीले विजयी टिमलाई ट्रफी तथा नगद पुरस्कार वितरण गरेका थिए । उनले अमेरिकामा भएका नेपाली भाषी भूटानी तथा सबै नेपाली भाषी समुदायलाई खेलका माध्यमबाट आफ्ना सन्ततिलाई अनुशासित बनाउन तथा अमेरिकामा प्रतिस्पर्धी बनाउन सहयोग पुगोस् भन्ने उद्देश्यले यो प्रतियोगिताको आयोजना गरेको बताए ।      महिलातर्फ विजयी कोलम्बस स्टारले सात हजार पाँच सय डलर पाएको छ । त्यसैगरी भेट्रान विजेताले आठ हजार अमेरिकी डलर जितेको छ । महिलातर्फ १–० गोल अन्तरले पराजित भई उपविजेता बनेको नर्थ डकोटा साइनिङ स्टार फुटबल क्लबले पाँच हजार अमेरिकी डलर पाएको छ ।       त्यसैगरी भेट्रान्सतर्फका उपविजेता इन्ट्रा भेट्रान्स कोलम्बस क्लबले पाँच हजार र तेस्रो हुने हिलसिटी भेट्रान्स क्लबले दुई हजार पाँच सय अमेरिकी डलर पुरस्कार प्राप्त गरेको छ । भेट्रान्स खेलमा प्रथम भएको सिन्सी इन्ट्राले ६ गोल अन्तरले जितेको थियो । सो खेलमा कर्ण पौडेलले तीन गोल गरेका थिए ।       प्रतियोगितामा अमेरिकाका पेन्सिलभेनिया, मिनिसोटा, ओहायो, नर्थ क्यारोलिना, म्यासाचुसेट्स, केन्टकी, न्यूयोर्क, क्यालिफोर्निया, नर्थ डकोटा, जर्जियालगायतका विभिन्न राज्य तथा क्यानडाका नेपालीभाषी खेलाडी सहभागी भएको आयोजक संस्थाका प्रवक्ता केशव आचार्यले बताउनुभयो । 

   गोरखा । गोरखाको कालिका मन्दिरमा रहेको दसैँ घरमा आज बिधिपूर्वक जमरा राखिएको छ । बिहान १० बजेर २३ मिनेटको शुभसाइतमा दसैँ घरमा जौको जमरा राखिएको गोरखा दरबार हेरचाह अड्डाका प्रमुख हरिप्रसाद भुसालले जानकारी दिनुभयो ।        परम्पराअनुसार बिहान सवेरै मिरमिरे उज्यालोमा देवी भगवतीको सवारी गराएपछि बिहानको शुभसाईतमा कालिका भगवतीको मन्दिरमा दुई पाथी र गोरखनाथ गुफामा एक पाथी जौको जमरा राखिएको उहाँले बताउनुभयो ।   मूल दरबारको कैलास कोठाबाट भित्री बाटो हुदै देवी भगवतीको सवारी गराएर कैलास कोठामा बिधिपूर्वक पूजाआजा गरी जमरा राखिएको  र  त्यसअघि मूलदरबारमा पानी घडी थापना गरी घटस्थापना गरिएको प्रमुख भुसालले जानकारी दिनुभयो । गोरखाको गोरखकाली मन्दिरमा जमरा राखेपछि मात्र देशभरका हिन्दूधर्मालम्बीहरुले जमरा राख्छन् भन्ने धार्मिक मान्यता रहदै आएको छ ।      बडादसैमा लगाइने टीकासँगै जमरा लगाउँदा शुभ हुने विश्वासका कारण यहाँ प्रत्येक वर्ष जमरा राख्ने गरिन्छ । प्रतिपदा शुरु भएसँगै कालिका मन्दिरमा नियमित कालोे बोकाको बलिदिने प्रचलन छ । यसैगरी गोरखाको प्रसिद्ध धार्मिकस्थल  मनकामना मन्दिरमा पनि जमरा राखिएको मन्दिरका मूलपुजारी इन्सान थापाले जानकारी दिनुभयो ।    मनकामना मन्दिरमो मकै र जौको छुट्टाछुट्टै जमरा राखिएको उहाँले बताउनुभयो । परम्परा अनुसार बिगतदेखि नै छुट्टाछुट्टै जमरा राख्नु पर्ने भएका कारण  नित्य पूजा गरी जमरा राखिएको मूलपुजारी थापाले बताउनुभयो । गणेश र कलस स्थापना गरेर दुवै ठाउँमा जमरा राखिएको उहाँको भनाइ थियो । 

  महेन्द्रनगर । आइतबार राति बझाङको साइपालबाट भेटा/च्याङ्ग्रा लिएर पोखरा जाँदै गरेका २८ वर्षीय देवेन्द्र बोहरा कैलालीको खानीडाँडामा भेटिनुभयो ।   साइपाल हिमालको फेदबाट एक सय ७०  च्याङ्ग्रा लिएर पोखरा हिँडेका साइपाल गाउँपालिका–१ का उहाँ हरेक दसैँ तिहारको पूर्वसन्ध्यामा हरेक वर्ष यही व्यापारमा निस्कने गर्नुहुन्छ । तीन/चार दिनको पैदल यात्रापछि बझाङ सदरमुकाम चैनपुर पुग्ने गरेको बताउँदै उहाँले काठमाडौँ÷पोखरा पुग्न आफूलाई हप्ता दिन लाग्ने गरेको बताउनुभयो ।   “बाटो–बाटोमा वनपखेरामा च्याङ्ग्रा चराउँदै आउनुपर्छ ।” उहाँले  भन्नुभयो, “सुदूरपश्चिम बाहिर यसरी बिक्री वितरणका लागि जान थालेको आठ वर्ष भइसक्यो ।” उहाँले पोखरालगायतका क्षेत्रमा च्याङ्ग्राको मागअनुसार साइपालको व्यापार पोखरासित जोडिएको बताउनुभयो ।   “एक लटमा रु ५०/६० लाखसम्मको कारोबार पनि हुन्छ ।” उहाँले भन्नुभयो, “दुख: गरेअनुसार पारिश्रमिक आइहाल्छ ।” उहाँले च्याङ्ग्रा ढुवानीका क्रममा पालिकादेखि चराउँदा सामुदायिक वन हुँदै विभिन्न ठाउँका कर तिनुपर्ने बाध्यता रहेको सुनाउनुभयो । उहाँले हिमाली भेगमा दुःख गरेर लामो समयदेखि च्याङ्ग्रा पालनमा पशुपालक किसान सक्रिय रहे पनि आफूहरुलाई कुनैखालको सहयोग/अनुदान नरहेको दुखेसो पोख्नुभयो ।   “थोरै मात्रै मेरो घरको भए पनि अरु सबै गाउँबाट खरिद गरेर बिक्रीका लागि च्याङ्ग्रा पोखरा लग्दैछु ।” उहाँले भन्नुभयो, “साइपालको फेदबाट पोखरा पुग्दासम्मको दु:ख भनेर सम्भव छैन ।” उहाँले गरी खाने किसानलाई सरकारले सहुलियतलगायत व्यावसायिक सहयोग गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।   त्यसैगरी बोहरासँगै ट्रक भाडामा लिएर भेडा लिएर पोखरा हिँडेका साइपाल गाउँपालिका–१ कै किन्थे बोहराले गाउँमा थोरै सङ्ख्यामा किसान भेडा/च्याङ्ग्रा पालनमा रहेको बताउनुभयो । “समयमा पुर्याउन सके राम्रै खपत हुन्छ ।” छपन्न भेडा लिएर पोखरा हिँडेका उहाँले भन्नुभयो, “हामीअघि दुई/चार खेप च्याङ्ग्रा साइपालबाट पोखरा पुगिसक्यो ।”   त्यस्तै साइपाल गाउँपालिकाका पूर्वअध्यक्ष राजेन्द्र धामीलाई दसैँमा भेडा च्याङ्ग्राको व्यापार गर्न थालेको वर्षौं भइसक्यो । बझाङ तथा दार्चुलाका भेडा च्याङ्ग्रा खरिद गरेर पोखरा, काठमाडौँलगायतका बजारमा बिक्री गर्नु उहाँको मौसमी व्यापार हो । हिमाली च्याङ्ग्रा भित्रिसकेपछि दसैँको चहलपहल सुरू हुने पोखरा अहिले च्याङ्ग्रामयजस्तै भएको छ । पोखरेलीको भान्सामा हरेक वर्ष पाक्ने च्याङ्ग्रा अहिले खरिद बिक्री भइरहेका छन् ।   पूर्वअध्यक्ष धामीसहितको टोलीले मात्रै करिब चार सयको हाराहारीमा भेडा÷च्याङ्ग्रा पोखरा पु¥याइसकेका छन् । उहाँको जस्तै अन्य टोलीले पोखरामा ११ ट्रक भेडा च्याङ्ग्रा बिक्रीका ओसारिसकेका छन् । “दसैँको घटस्थापनादेखि फूलपाती भित्र्याउनसम्म भेडा च्याङ्ग्रा बिक्री हुन्छ”, पूर्वअध्यक्ष धामीले भन्नुभयो, “बिक्रीका लागि धेरै ठाउँबाट खरिद गरेर ल्याएका हुन्छौँ ।”  फूलपातीसम्म पनि बिक्री भएन भने ठूलो घाटा हुन्छ उहाँले भन्नुभयो ।   उहाँका अनुसार साइपालमा एउटा भेडा च्याङ्ग्राको मूल्य रु २० देखि २५ हजार पर्छ । “साइपालमा रु २०/२५ हजार पर्ने च्याङ्ग्रा पोखरामा रु ४०/४५ हजार पर्छ”, उहाँले भन्नुभयो, “बिक्री भए मेहेनत गरेअनुसार खर्च चल्थ्यो तर गत वर्षजस्तै भए निकै घाटा हुन्छ ।” गत वर्ष उनको टोलीले पोखरा बेच्न लिएका भेडा बिक्री नभएपछि निकै घाटा भएको उहाँले सुनाउनुभयो ।   गत वर्ष महँगो भयो भनेर गलत प्रचार भएपछि ठूलो नोक्सान बेहोरेका धामीले पछि गएर किनेकै मूल्यमा पनि च्याङ्ग्रा बिक्री नभएको बताउनुभयो । अहिले धामीको टोलीले दार्चुलाबाट दुई सय २९ र बझाङबाट एक सय ६० भेडा/च्याङ्ग्रा खरिद गरेर बिक्रीका लागि पोखरा पुगेका छन् । बझाङबाट मात्रै गत हप्ता ११ ट्रक भेडा/च्याङ्ग्रा पोखरा पुगाएका छन् ।    त्यसैगरी साइपाल गाउँपालिकाकै बमबहादुर बोहरा पनि च्याङ्ग्रा लिएर पोखरा पुगेको बताउँदै उहाँले बिक्री सुरु गरेको जानकारी दिनुभयो । “हिजो १६  च्याङ्ग्रा बिक्री गरेँ ।” उहाँले भन्नुभयो, “यस पटक दुई  ट्रकमा च्याङ्ग्रा लिएर पोखरा पुगेको छु ।” 

पोखरा:   नेपाल मगर विद्यार्थी संघ गण्डकीको दोस्रो अधिवेशन विवादित बनेको छ ।    असोज ७ र ८ गते नेपाल मगर संघ कास्कीको सभाहलमा भएको अधिवेशनमा राजनीति हाबी भएपछि विवादित बनेको हो ।    उक्त अधिवेशन विवादित मात्रै बनेन । गण्डकीको नेतृत्व सम्हाल्न डेक पुनमगरमार्फत निर्वाचित भए । भने प्रेम बुढामगरले अर्काे समिति घोषणा गरे । र दुवैले सामाजिक सञ्जाल (फेसबुक) मा बधाईसमेत खाए ।    नेपाली कांग्रेस निकटका डेक पुनमगरले चुनावमार्फत र माओवादी केन्द्र निकटका प्रेम बुढामगरले आफ्नै ढंगबाट गण्डकी प्रदेश समितिको घोषणा गरेका थिए । अधिवेशनको जिम्मेवारी पाएका केन्द्रीय महासविच प्रेम रोकामगरले सचिव मान बहादुर थापा मनिषलाई निर्वाचन मण्डलको जिम्मेवारी  हस्तान्तरण गरेर राजिनामा दिएपछि चुनावमार्फत डेक पुन मगरले ४२ मत प्राप्त गर्दै विजयी बनेका  थिए ।    नेपाल मगर विद्यार्थी संघ केन्द्रीय समितिको सर्कुलर अनुसार असोज ७ र ८ गते सातै प्रदेशमा अधिवेशन गर्ने कार्यक्रम थियो । केन्द्रीय समितिको बाँडफाँड अनुसार गण्डकी प्रदेशको अधिवेशन सम्पन्न गर्न केन्द्रले महासचिव प्रेम रोकामगर र सचिव मान बहादुर थापा (मनिस) लाई पठाएको थियो ।    तर सो अधिवेशनमा राजनीति हाबी भएपछि गण्डकी प्रदेशले सर्वसम्मत नयाँ कार्यसमिति पाउन सकेन । तर चुनाव मार्फत  भने डेक पुनकाे नेतृत्वमा १५ सदस्यीय समिति गठन भएकाे थियाे ।    अहिले डेक पुनमगर र प्रेम बुढामगरको नेतृत्वमा गण्डकी प्रदेशमा मगर विद्यार्थी संघको दुइवटा समिति घोषणा गरिएपनि नेपाल मगर विद्यार्थी संघ केन्द्रीय समितिले डेक पुनमगरकाे नेतृत्वलाइ जिम्मेवारी दिने बताइएको छ ।    केन्द्रीय अध्यक्ष विष्णु कुमार थापामगरले  सुनगाभा न्यूजसँग बोल्दै सर्वसम्मत हुन नसकेकोमा चिन्ता व्यक्त गर्दै भने, ‘आज बिहान मात्र सामाजिक सञ्जालमार्फत थाहा पाए । सबैतिर सौहाद्र वातावरणमा सम्पन्न भएको छ । तर गण्डकीमा भने राजनीति हाबी भएको पाइयो । जातिय संस्थामा यसरी राजनीति हुन नकरात्मक कुरा हो । यसले राम्रो सन्देश दिदैंन ।’   उनले गण्डकी प्रदेशको अधिवेशन सम्पन्न गर्न केन्द्रीय समितिको सचिव र महासचिवलाई जिम्मेवारी दिएको जानकारी  दिए ।    दुवै पक्षले दाबी गरेको बताउदै अध्यक्ष थापामगरले विधि विधान अनुसार गठित समितिलाई मान्यता दिइने दोहोर्याए । ‘दुवै पक्षले आधिकारिक विधि र विधान अनुसार समिति गठन गरेको भनिएको छ, उनले भने, ‘अहिले फोन सम्पर्क भइरहेको छ । दुवै पक्षलाई राखेर छलफल गछौं, विधि विधानअनुसार को आएको छ हेरेर आधिकारिकता दिन्छौं ।’ विधान अनुसार डेक पुनको टोली वैधानिक रहेको केन्द्रको ठहर छ ।    के भन्छन्  डेक ?   अध्यक्ष पदका लागि अन्य आकांक्षीहरु सहमतिमा नआएपछि निर्वाचनमार्फत आफु अध्यक्षमा चुनिएको डेक पुनमगरले बताए ।   ‘हामी सहमतिमा नै जान खोजेको हो । पटकपटक गरिएको छलफलमा सहमति नभएपछि हामी निर्वाचनमा होमिएका हौं, उनले भने, ‘उनीहरु निर्वाचन वहिस्कार गर्दै बाहिरिए । पछि घर गएर  बन्द कोठामा बसेर समिति गठन गर्नुभयो । अनि त्यस्तो समिति कसरी वैधानिक हुन्छ ?’ उनले प्रश्न गरे ।   सो समितिको निर्वाचन मण्डलको संयोजकमा संघका केन्द्रिय महासचिव प्रेम रोकामगर थिए । तर रोकामगरले सचिव मान बहादुर थापा मनिषलाई निर्वाचन मण्डलको जिम्मेवारी  हस्तान्तरण गरेर राजिनामा दिएका थिए । त्यसपछि मनिषको नेतृत्वमा निर्वाचन सम्पन्न गरिएको थियो ।   प्रेम रोका मगर माओवादी केन्द्र पार्टी निकटमा मात्रै होइनन् उनी गण्डकी प्रदेशको भूमी, व्यवस्था तथा कृषि सहकारी तथा गरिबी निवारणमन्त्री चन्द्र बुढामगर (सागर) का स्वकीय सचिव समेत हुन् ।      रोकामगरले निर्वाचन मण्डलबाट राजिनामा दिएपछि केन्द्रीय सचिव मान बहादुर थापा (मनिष) जो नेपाली कांग्रेस निकटका थिए । उनलाई निर्वाचन समितिको संयोजक बनाउँदै रोकामगर र असन्टुष्ट पक्ष प्रेम बुढामगर ‘क’ नेतृत्वको टोलीले वहिष्कार गरेका थिए ।   को–को थिए डेकको टिममा ?   निर्वाचन मण्डलको संयोजकका रुपमा प्रेम रोका मगरले राजिनामा दिएपछि नेपाली कांग्रेका मान बहादुर थापा (मनिष) लाई संयोजक तोक्दै डेक पुनमगरको टोलीले आफ्नो नेतृत्वमा समिति घोषणा गरे ।   सो समितिको उपाध्यक्षमा सुजन पुनमगर, अठार मगरात भाषिक उपाध्यक्षमा सागर घर्तिमगर, बाह्र मगरात भाषिक उपाध्यक्षमा बुद्ध गर्जामगर, महिला उपाध्यक्षमा स्मिता थापामगर, सचिवमा दिलिप रानामगर, सहसचिवमा प्रेम बुढामगर(ख) र कोषाध्यक्षमा पर्वत श्रीसमगर चयन भएकी थिइन् ।   यसैगरि सदस्यहरुमा कृष्ण बहादुरमगर, सुरेस रानामगर, सन्जोक थापामगर, भरत अर्मजा, मोहन बुढामगर, योगेन्द्र थापामगर, विपना बुढामगर, यम पुनमगर र अस्मिता थापामगरलाई छनौट गरेका थिए ।   बुढामगर भन्छन्– के प्रेम १ भोट आउने मान्छे हो ?   प्रदेश समितिमा सर्वसम्मत गर्न पहल गरेको बताउदै निर्वाचन वहिष्कार गरेको अर्काे समितिका अध्यक्षका उम्मेदवार प्रेम बुढामगर ‘क’ ले बताए ।    उनले निर्वाचन मण्डलको संयोजक विना नै गठन गरिएको डेक पुनमगरको समिति अवैधानिक भएको बताए ।  आफ्नो समितिमा सबै जिल्लाबाट छनौट गरिएको बताउदै आफ्नो नेतृत्वमा गठितसमिति वैधानिक भएको दोहोर्याए । ‘मगर संघको विधि विधानले मगर संघको भातृसंगठनहरुको निर्वाचन नगर्ने भनेको छ, तर यहाँ सहमतिको प्रयास गर्दापनि निर्वाचन जाने भएपछि वहिस्कार गरेका हौं । उनले भने, ‘हामीले विधान अनुसार समिति गठन गरिएकाले हाम्रो समिति वैधानिक छ ।’   उनका अनुसार विधानमा सर्वसम्मत गर्ने भनिएकै कारण निर्वाचनमा नजाने अडान गरेको उनले बताए । ‘विधानमा सर्वसम्मत गर्ने भनिएको छ, उनले प्रश्न गरे, ‘के प्रेम बुढा १ भोट आउने मान्छे हो ? ’     को–को थिए प्रेमको समितिमा ?   प्रेम बुढामगर ‘क’ नेतृत्वको समितिको उपाध्यक्षमा समीर रोकामगर, बाह्र मगरात भाषिक उपाध्यक्षमा विजय घर्तीमगर, अठार मगरात भाषिक उपाध्यक्षमा सगुन रानामगर, महिला उपाध्यक्षमा स्मिता थापामगर, सचिवमा सुशील थापामगर, सह–सचिवमा सोनम थापामगर र कोषाध्यक्षमा अस्मिता थापामगर सर्वसम्मत भएको घोषणा गरिएको थियो ।    यसैगरि सदस्यहरुमा मोहन बुुढामगर, कृष्ण बुढामगर, महेश घर्तीमगर, अनुप बुढामगर, सन्जोक थापामगर, विशाल पुनमगर र मौसम थापामगर चयन भएका थिए ।   

  डोल्पा । डोल्पोबुद्ध गाउँपालिकाका–१ धोका प्रेमा दोर्जे स्टार माउण्टेन होटल चलाउनुहुन्छ । उहाँले बाहिरबाट आएका पाहुनालाई स्वागत, सत्कारदेखि उपल्लो डोल्पाका पर्यटकीय क्षेत्रको जानकारीसमेत गराउनुहुन्छ ।        वर्षायाम सकिनै लाग्दा उपल्लो डोल्पामा घुम्न आउनेको सङ्ख्यासमेत बढ्दै गएको छ । दुई वर्ष पहिलेसम्म यहाँ सञ्चारको सुविधा थिएन, अहिले यहाँ सञ्चारको सुविधासँगै इन्टरनेट सेवासमेत पुगेको छ । पत्रकार तथा अन्य उपल्लो डोल्पा आउन चाहने व्यक्तिले दोर्जेलाई त्यहाँको मौसमदेखि पर्यटकीय क्षेत्रका विषयमा जानकारी फोन, इन्टरनेटमार्फत लिने गर्दछन् । धो आफैँमा सुन्दर फाँट छ ।       उपल्लो डोल्पाको चर्चित ठाउँसमेत हो । अहिले धो मा पहेलपुर हुँदै उवा बाली पोकेको छ । कृषक वर्षमा एकपटक मात्र उत्पादन हुने उवा बाली भित्र्याउनका लागि उपयुक्त समयको खोजीमा छन् । उवा उपल्लो डोल्पाको मुख्यबालीरुपमा लिइन्छ । हिउँद याममा हिउँले ढपक्कै ढाक्ने उपल्लोे डोल्पामा गर्मी तथा वर्षायाममा मात्र खेती, किसानीको काम गरिन्छ ।       वैशाखमा लगाएको उवा बाली असोज महिनामा उपयुक्त साइत हेरेर भित्र्याउने गरिन्छ । उपल्लो डोल्पाका स्थानीयवासी अबको हप्ता दिनमा उपयुक्त समय हेरेर उवा भित्र्याउने योजनामा रहेको दोर्जेले बताउनुभयो । धो, छार्कामोट, सिमेन, फोक्सुण्डो, कु गाउँलगायतका २३ वटा गाउँमा उवाको खेती गरिन्छ । वर्षायामको झरीसँगै उपल्लो डोल्पाको फोक्सुण्डो ताल, पौराणिक गुम्बा, हिमालयको मनमोहक दृश्य हेर्नका लागि देशका विभिन्न क्षेत्रबाट उपल्लो डोल्पाका सर्वसाधारण जाने गर्दछन् ।      उपल्लो डोल्पालाई चिनाउनका लागि बर्सेनि विभिन्न नाम दिएर मेला तथा महोत्सवसमेत हुँदै आएका छन् । मध्य तथा उपल्लो डोल्पाको भाग समेटेर शे–फोक्सुण्डो राष्ट्रिय निकुञ्जसमेत रहेको छ । शे–फोक्सुण्डो नेपालको सबैभन्दा ठूलो राष्ट्रिय निकुञ्ज हो । यसको क्षेत्र डोल्पा र मुगु जिल्लामा समेत फैलिएको छ । नेपालको पश्चिमी दुर्गम हिमालपार क्षेत्रमा रहेको यस निकुञ्जमा तिब्बती वातावरणमा पाइने प्राकृतिक सम्पदा पाइन्छ । यहाँ तल्लो हिमाली क्षेत्रदेखि लिएर उच्च हिमाली र हिमालपारी क्षेत्रको तिब्बती भूमिसम्मको भू–धरातल भएकाले हिउँ चितुवा, तिब्बती खरायो, चिरु, तिब्बती गधा, नाउरलगायत हिमाली क्षेत्रमा पाइने वन्यजन्तु पाइन्छन् ।       यस निकुञ्जलाई डाँफे, मोनाल, चिरलगायत दुई सय प्रजाति पक्षी, छ प्रजातिका सरिसृप र ३२ प्रजातिका पुतलीले जैविक विविधतामा अझ धनी बनाइएको छ । यहाँ पाइने हिउँ चितुवाको आहारविहारबारे वैज्ञानिक अनुसन्धानको नतिजाले यो निकुञ्ज हिउँ चितुवाका लागि सबैभन्दा उपयुक्त बासस्थान प्रमाणित भएको छ ।      काञ्जिरोवा दक्षिण हिमाल (६,८६६ मिटर), सिकाल्पो खाङ (६,५५६ मिटर), वेज चुचुरो (७,१३९ मिटर) जस्ता हिमशिखर र कतिपय हिमनदीले उपल्लो डोल्पालाई अनुपम प्राकृतिक सुन्दरता प्रदान गरेको छ । उपल्लो डोल्पाको लगभग मध्य भागमा रहेको नेपालको सबैभन्दा गहिरो फोक्सुण्डो ताललाई सन् २००७ मा रामसारमा सूचीकृत गरिएको छ ।        एघारौँ शताब्दीमा निर्मित शे गुम्बाको यही छ । गुम्बामा तिब्बती बौद्ध धर्मको शिक्षा दिइन्छ । शे–फोक्सुण्डो राष्ट्रिय निकुञ्जलाई विश्वसम्पदा सूचीमा राख्न सिफारिस गरिएको छ ।       जैविक विविधताको धनी उपल्लो डोल्पामा राज्यले हिमाली सहरको नीति ल्याएर काम सुरु गरेको छ । पशुपालनका लागिसमेत जोड दिँदै सरकारले अनुदानको व्यवस्थालाई व्यापक बढाएको छ । वर्षको आधा समय हिउँले ढाक्ने यहाँ आधा समयमा मात्र खेतीबाली गरिँदै आएको छ । चिसो मौसममा हिमपात हुने भएकाले खेतीबाली १२ महिना नहुने गरेको शे–फोक्सुण्डोकी प्रेमा गुरुङले बताउनुभयो ।       उवा बाली भित्र्याएपछि उपल्लो डोल्पाका सर्वसाधारण चिसो छल्न बेंसी झर्ने गर्दछ । केही सर्वसाधारण उपल्लो डोल्पामा आयतित र आफैँले उत्पादन गरेको उवाबाट बनेका परिकार खाएर जीवन चलाउने गरेको गुरुङले बताउनुभयो । उपल्लो डोल्पाको मौसम कुन समय के हुन्छ भन्ने थाहा नहुने गर्दछ । पानीभन्दा पनि हिउँ मात्र पर्ने भएकाले मौसमबारे धारणा बनाउन मुस्किल हुने गर्दछ ।       उपल्लो डोल्पामा छार्काताङसोङ, डोल्पोबुद्ध, शे–फोक्सुण्डो गाउँपालिका पर्दछन् । भूगोलको हिसाबले ठूलो रहेको डोल्पा चीनको सिमानासँग जोडिएको क्षेत्र हो । मुस्ताङबाटसमेत उपल्लो डोल्पामा सडक जोड्ने प्रयास जारी रहेको छ ।       गण्डकी प्रदेशको मुस्ताङ र कर्णालीको डोल्पा जिल्ला सडक सञ्जालमा जोड्का लागि काम निरन्तर जारी रहेको छ । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले मुस्ताङको साङ्ता हुँदै उपल्लो डोल्पाको छार्कालाई जोड्न सडक निर्माण जारी राखेको हो ।       बारागुङ मुक्ति क्षेत्र गाउँपालिका–५ मा पर्ने साङ्ता गाउँसम्म बेनी–जोमसोम–कोरला सडकअन्तर्गत पर्ने एक्लेभट्टीदेखि ४६ किलोमिटर सडकको ट्याक खुलेसँगै साङ्तादेखि डोल्पाको याखर्कसम्म जोड्न ४० किलोमिटर सडक निर्माण कार्य जारी रहेको छ । उपल्लो डोल्पाको छार्कादेखि मुस्ताङतर्फ पनि सडक निर्माण भइरहेको छ । यो  कर्णाली र गण्डकी प्रदेश जोड्ने सडक पनि हुनेछ । समुद्री सतहदेखि पाँच हजार मिटरभन्दा अग्लो स्थान छुनेगरी बन्न लागेको सो सडक नेपालकै सबैभन्दा अग्लो स्थानमा बन्न लागेको बताइएको छ ।       मुस्ताङ र डोल्पा सडक सञ्जालमा जोडिएमा उपल्लो डोल्पाका बासिन्दाको जनजीवनमा धेरै सहज हुने पूवमन्त्री सत्य पहाडीको बुझाइ छ । अझै यातायातको सुविधा नभएको उपल्लो डोल्पाका बासिन्दालाई राजधानी काठमाडौँ आवतजावत गर्न यो सडक छोटो हुने अपेक्षा गरिएको छ । कृषिउपज, जडीबुटी निकासी, निर्माण सामग्री र खाद्यान्न ढुवानी सस्तो पर्नेसमेत विश्वास छ ।        भेरी करिडोरअन्तर्गत अर्को नेपाल र भारतको सिमाना जमुनाह सुर्खेत, जाजरकोट हुँदै डोल्पा र तिब्बत जोड्ने त्रिदेशी सडकको निर्माण कार्य जारी रहेको छ । यही सडकको जाजरकोटदेखि डोल्पासम्मको सडकमा स्तरोन्नति कालोपत्रको काम निरन्तर जारी रहेको छ । यो पर्यटकीय रुटका रुपमा स्थापित हुँदै आएको छ । यो सडक निर्माणसँगै मध्य डोल्पामा निर्माण कार्य जारी रहेका दुई ठूलो जलविद्युत् आयोजनालाई समेत सहयोग पुग्नेछ ।       यातायात जोडिएसँगै डोल्पामा उत्पादन हुने जडीबुटी निर्यातमा सहयोग पुग्नेछ । डोल्पामा पाइने उच्च कोटीको स्याउलेसमेत बजार पाउनेछ । आर्थिकरुपमा सक्षम बनाउनका लागि यहाँको स्याउ आम्दानीको स्रोत हो । यार्सागुम्वासहित अन्य मुल्यवान जडीवुटी डोल्पाका आम्दानीका आधार हुन् । डोल्पाको पूर्वमा मुस्ताङ, चीनको तिब्बत, पश्चिममा जुम्ला र मुगु पर्दछन् । उत्तरमा चीनको तिब्बत, दक्षिणमा जाजरकोट र रुकुम पश्चिम पर्दछन् । डोल्पामा स्थलमार्ग हुँदै घुम्न जानेको सङ्ख्या दुई हजार भन्दाबढी रहेको शे–फोक्सुण्डो राष्ट्रिय निकुञ्जले बताएको छ । 

पोखरा  :  रंग तथा सञ्चारकर्मी गोविन्द थापा सिञ्जालीले निर्देशन गरेको भिडियो तथा डकुमेन्ट्रीहरु पोखरामा प्रर्दशन हुने भएको छ ।    हरीनास सिर्जनशील समूह पोखराको आयोजना र वारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका मुस्ताङको मुख्य प्रायोजनमा कार्यक्रम हुन लागेको हो । असोज १५ गते पोखरा थियटरमा सिञ्जालीले निर्देशन गरेका १५ वटा भिडियोहरु प्रर्दशन  हुने कार्यक्रम संयोजक तथा हरीनास सिर्जनशील समुह पोखराका अध्यक्ष रुद्र सन्देशले जानकारी दिए । प्रर्दशनीमा मुस्ताङ ,कास्की, स्याङजा लगायतका स्थानका मौलिक लोक संस्कृति बोकेका भिडियो र डकुमेन्ट्रीहरु देखाईनेछ ।   भिडियोका निर्देशक सिञ्जालीका अनुसार मुस्ताङ जिल्लाका धाज्याङ, झोम्लु,याङजी,घ्या ला सिङसो,क्याङ ल्याचे क्याङ ,तलुु ,याङजी लगायतका गीत र नृत्य भिडियो  स्याङजा र कास्कीमा प्रचलित ठाडोभाका ,बाजेबजै पुजा साथै भैरमथानको यात्रा भाग १ ,रेडियो नेपाल पोखराको परिचय लगायतका  डकुमेन्ट्रीको प्रर्दशन हुनेछन ।    भिडियोहरुले संस्कृति संरक्षण गदै पुस्ता हस्तान्तरणमा लागि सहयोग पुग्ने आसा राखेको निर्देशक थापाले बताए । मुस्ताङको वारागुङ गाउँपालिकाले स्थानीय कला ,संस्कृति,भाषा संस्कृति संरक्षण गर्ने क्रममा यस्तो कार्यक्रममा जोडिन पाउदा खुशी लागेको  प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत जीत वहादुर रानाको भनाइ छ ।

  गलेश्वर । बाँस र निगालाको चोयाबाट बनाइएका घरायसी प्रयोजनका समाग्रीहरु त हामी सबैले प्रयोग गर्दै आएका छौँ  तर शिरदेखि पाउसम्मै चोयाबाट बुनेका पोशाक लगाएर गाउँका मेलापातदेखि सहरमा हुने पर्व, महोत्सवमा पुग्नाका साथै सोही पोशाकबाट  आम्दानीसमेत गर्ने कोही व्यक्ति देख्नुभएको छैन भने म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका वडा नं २ रुमको बेली गाउँमा जानुहोस् । टोपीदेखि जुत्तासम्म चोयाकै पोशाक लगाएर जीविकोपार्जन गर्दै आउनुभएका व्यक्ति हुनुहुन्छ, रुम बेली तल्लो गाउँका ४९ वर्षीय भरीबहादुर पर्तेल ।  विगत दुई वर्षदेखि चोयाका पोशाक तयार पारी  तिनलाई लगाएर विभिन्न मेला पर्वमा प्रदर्शन गरी उहाँले जीविकोपार्जन गर्दै आउनुभएको छ ।  जङ्लबाट निगालो ल्याइ त्यसबाट चोया निकालेर उहाँले टोपी,कोट,इस्टकोट,पाइन्ट,जाँगे,जुता,झोला,मनिव्यागलगाएत पोशाकहरु बनाउने र आफूले बनाएका ती पोशाकहरु लगाएर गाउँघर तथा शहरबजारमा पुग्ने गर्नुहुन्छ ।    आधुनिक युगमा पनि पर्तेलले चोयाँका पोशाक लगाएर डुलेको देख्दा कति मानिसहरु छक्कै पर्ने गर्दछन् भने कतिले उहाँको कलालाई सम्मान गर्दै पैसा दिएर प्रोत्साहन पनि गर्ने गर्दछन् । शौखिन व्यक्तिहरुले पर्तेलले बनाएका चोयाका कपडा किनेर घरमा सजाउने समेत गरेका छन् । “मेरो आम्दानीको श्रोत भनेकै यही कला हो । मैले चोयाबाट शिरदेखि पाउसम्म लगाउने पोशाक बुन्न जानेको छु, उहाँ भन्नुहुन्छ ।   पर्तेलको घरमा चार छोरा,एक छोरी र श्रीमती छन् । छोराहरु अलग भएर बसेका छन् भने छोरीको विवाह भइसकेकाले  घरमा दुई दम्पतिमात्र छन् । बिहान उठेर नजिकको जङ्लमा गई निगालो ल्याउने, चोया बनाउने र त्यसकै  पोशाक तथा अन्य कृषि सामाग्रीहरु बुनेर दिन विताउने गर्नुभएका उहाँ चोयाका पोशाक बेचेरै वर्षमा रु एक लाख बराबरको  आम्दानी गर्दै आएको  बताउनुहुन्छ ।    चोयाका पोशाक लगाएर गाउँघर र सहर बजार जाँदा मानिसहरुले त्यस्ता पोशाक लगाएको देखेर खशी हुँदै पैसा समेत दिने गरेका र अहिलेसम्म त्यसरी रु ६० हजार भन्दा बढी कमाएको पर्तेलको भनाइ छ  ।   हिजोआज गाउँघरका युवायुवतीले उहाँले लगाउने चोयाका पोशाक मागेर लगाइ टिकटक  बनाउने र त्यसबापत रु एक सय  दिने गरेका छन् । पर्तेल भन्नुहुन्छ, “अहिले त मेरा चोयाका पोशाक भाडामा समेत जाने गरेका छन्, केटाकेटीहरुले मेरा पोशाक लगाएर मोवाइलमा फोटो खिच्छन्, टिकटक बनाउछन् र बदलामा मलाई पैसा दिने गरेका छन् ।”   शनिवार बेलीको जन विकास आधारभूत विद्यालयमा आयोजित एक कार्यक्रममा चोयाका पोशाकहरु प्रदर्शन गरेर नै उहाँले रु तीन हजार भन्दाबढी आम्दानी गर्नुभयो । पर्तेलको सीपको सम्मान गर्नु पर्ने र उहाँलाई प्रोत्साहित गरेर यस्तो कला प्रवद्र्धनमा जोड दिनुपर्ने स्थानीय समाजसेवी विष्णु पुन बताउनुहुन्छ।  ।   पर्तेलले पोशाकका अतिरिक्त चोयाँबाट डोका, नाम्ला, भकारी,थुन्सेलगायत घरायसी कृषि सामाग्रीहरु पनि बनाउने गर्नुभएको छ । यस्ता सामाग्रीहरु गाउँघरमा फाट्ट फुट्ट विक्री हुने गरे पनि यो पेशा व्यवसायिक हुन नसकेकाले आफूले पोशाक बनाएर प्रर्दशन तथा विक्री वितरण गर्न थालेको उहाँको भनाइ छ ।   आफूले बनाएका चोयाका पोशाक जिल्लाका नेताहरु र प्रशासन प्रमुखहरुलाई उपहार दिने र त्यसको बजारीकरणमा सहयोग गर्न अपिल गर्ने आफ्नो चाहना भएको पर्तेल बताउनुहुन्छ ।   “चोयाका पोशाक बनाउन सजिलो छैन, निकै मिहिनेत गर्नुपर्छ,” उहाँ भन्नुहुन्छ,  “यस्ता पोशाकले हाम्रो पुरानो जीवन र पुर्खाहरुको त्यतिबेलाको अवस्थालाई पनि सम्झाउँछन् ।”स्थानीय सरकार वा सम्वन्धित निकायले सहयोग गरेमा आफूले अझ राम्रा हस्तकलाका सामाग्रीहरु बनाउन सक्ने पर्तेलको भनाइ छ ।